Kamis, 24 November 2011

Giyaring Ringgit



Pakeliran wus norarupi pethak
Semu warna gadhing pating glethak
Soklat kalawan klawu mesthi nerak
Pakeliran iki wus rusak!

Blencong sangsaya mleret
Sunare wus kalingan reget
Cahyane katon mengkeret
Blencong iki ameh mak pet!

Apa maneh reringgitan kang pating jenggirat
Sigrak anggone obah waton kumlebat
Kepyake lamun kepyak bejat
Ringgit iki wus ora ngerti kiblat!

Ya sing mangkono kuwi ,
Ya sing rusak reget bejat!
Donyane wus rusak,
Atine wus reget,
Lamun tumindake bejat!


Kuningan, 24 November 2011
»»  READMORE...

Legereng



Salah sawijining dina, ing alas ana bocah wadon kang lagi golek kayu. Jenenge Legereng, omahe ana pinggir alas. Legereng pancen bocah kang sregep mbantu wong tuwa, saben awan mesthi golek kayu sawise ngirim dhaharan kanggo ramane kang ana sawah. Nalika lagi golek kayu, Legereng ketemu kidang. “Wee’e’e…ana kidang, kok le ayu tenan”, guneme Legereng. “Ha? Apa? Ayu? Aku lanang, mosok ayu...”, wangsulane si kidang. Legereng kaget weruh ana kidang bisa omongan. “Lha…kowe kok bisa ngomong? Omahmu ana ngendi, kidang lanang?”, pitakone Legereng. “Kae, nang guwa pinggir alas”, kidang lanang nyamauri. “Kebeneran, kae cerak karo sawahe ramaku. Kowe gelem kekancan karo aku ta? Saben ngirim rama aku ora duwe kanca”, panjaluke Legereng. Kidang lanang nyaguhi.
Esuk-esuk, Legereng tangi banjur nyiapake sarapan lan dhaharan kanggo ngirim ramane ana sawah. Wis dadi padatane, Legereng ngirim ramane arupa sega putih lan jangan gurih. Pancene Legereng wis ora duwe biyung. Biyunge wis seda. Mula sakabehane ditandhangi dhewe. Bareng wis samapta kabeh, Legereng banjur menyang sawah.
Ana ing dalan, Legereng kelingan marang kidang lanang. “Wah…kakang kidang lanang mesthi durung maem, maeman iki takwenehke kakang kidang lanang wae ah..”, batine Legereng. Bareng wis tekan sangarepe guwa, Legereng nembang kanggo ngundang kidang lanang supaya njedhul. “Kakang kidang lanang, ngetoka sedhela wae, kakang kidang lanang...”. “Ana apa? Esuk-esuk kok wis dolan?”, kidang lanang metu saka guwa. “Iki lho, kang, takgawakke maem”, kandhane Legereng. “Ooo…ya, ya, aku pancen durung maem. Matur nuwun ya”, Kidang lanang katon bungah digawakake maem. “Iya, kang. Sesuk saben esuk takteri maem. Saiki aku pamit ya, kang.”, kojahe Legereng.
Legereng mlaku menyang sawahe ramane, nggawa rantang kosong merga isine wis diwenehake kidang lanang. “Rama, sega putih jangan gurih wutah, rama”, turut dalan Legereng nembang nuduhake yen sega putih lan jangan gurihe wis ora ana, wutah nang ndalan. “Wutah ya wis, ora apa-apa, rasah bengak-bengok nang kono”, ngendikane ramane. Legereng banjur mulih.
Saben dina tumindak kang kaya ngono kuwi dilakoni Legereng. Saben arep ngirim ramane ana sawah, malah diwenehake kidang lanang. Sangsaya suwe ramane curiga. “Ana apa ta jan-jane iki? Kok saben-saben sega putih jangan gurih wutah. Wah, kudu diselidiki iki”, ramane sajak wis pirsa yen Legereng seneng ngapusi. Sawijing dina, ramane nginjen Legereng kang lagi mlaku menyang sawah. Ramane weruh Legereng mandheg ana guwa banjur celuk-celuk kakang kidang lanang. Legereng konangan anggone ngapusi ramane. “Woalah, gara-gara kidang kuwi njuk aku ora tau kejatah panganan ta”, batine ramane karo nginjen Legereng kang lagi guyon karo kidang lanang.
Ngerti kedadean kuwi, ramane banjur ethok-ethok dadi Legereng. Esuk njengkut ramane meyang ana guwa banjur celuk-celuk kaya Legereng nalika celuk-celuk kidang lanang. “Kakang kidang lanang, ngetoka sedhela wae, kakang kidang lanang”.  Bareng kidang lanang njedhul saka guwa, ramane Legereng ngetokake arit. “Kowe ta sing marakke anak wedokku seneng ngapusi?! Njuk aku ora tau dikirim?”, ramane Legereng sajak banget anggone nesu, karo babat gulune kidang lanang nganti mati. Kidang lanang banjur digawa menyang gubug, dimasak ana kono.
Legereng ora ngerti yen kidang lanang wis dipateni ramane. Kaya biasane Legereng nggawa rantang menyang guwa. “Kakang kidang lanang, ngetoka sedhela wae, kakang kidang lanang”. Wis bola-bali Legereng anggone celak-celuk ngundang kidang lanang, ananging kidang lanang ora njedhul-njedhul. “Ah..paling kakang kidang lanang lagi lunga,” batine Legereng sinambi mlaku menyang sawahe ramane. “Rama.. Sega putih jangan gurih teka, rama”, unine. “Mrene, rasah bengak-bengaok, iki aku masak enak-enakan”, ramane ngawe-awe Legereng. “Masak apa, rama?”, Legereng age-age mlayu. “Kae nang gubug, tilikana”, ngendikane ramane. Legereng weruh ana manci isine iwak, Legereng thelap-thelep mangan iwak. Nalika kuwi Legereng ora nyana yen sing dipangan kuwi iwak kidang, ora liya ya kidang lanang kancane mau. “Enak, rama!”, unine Legereng. “Meneh pa piye? Ke nang kuwali isih ana”, kandhane ramane. Legereng nuju kuwali sing isih temumpang dhuwur luweng, karepe arep nambah. Nalika dibukak, Legereng weruh sirah kidang lanang. “Rama ki piye horo, lha anake dhewe kok dibeleh!!”, Legereng kaget kepati. “Anake sapa? Kuwi sing mangani jatah sarapanku ta?”, ramane rada nesu. “Rama ki piye ta, kuwi ki kakang kidang lanang, kancaku”, Legereng sajak lega banget. “Wis, wis, rasah werna-werna. Nek kowe arep lunga ya lunga wae kana!”, ramane nundhung Legereng.
“Biyung, aku ditundhung rama, biyung..”, turut dalan Legereng nangis. Legereng mlaku nurut lurung. Saben ngliwati sawah, ana wit terong kang awoh gedhe-gedhe, Legereng nembung, “Enthit, sing nandur terong gedhe-gedhe iki sapa, enthit. Aku njaluk rak ya oleh, Enthit”. “Sing nandur aku ya wuk ya, pek en kabeh ya wuk ya, ngger dijoli”, kandhane wong kang ana sawah kuwi. Legereng banjur methiki terong. Bareng wis akeh, nuthugake lakune. Ora let suwe, weruh wit bayem lemu-lemu. “Enthit, sing nandur bayem lemu-lemu ‘iki sapa, enthit. Aku njaluk rak ya oleh, enthit”. Saben weruh tetanduran kang sehat subur, Legereng mesthi njaluk. Kabeh mau diwadhahi ana keranjang.
“Ah, sayah, ngaso dhisik”, Legereng wis kesayahen merga pirang-pirang dina mlaku wae. Satekane gunung, nang ngisor uwit Legereng nata janganan asile njaluk-njaluk ana sawah kae. Legereng dolanan bakul-bakulan dhewe, wis kaya uwong edan. Nalika lagi seneng bakul-bakulan, ana ula gedhe marani Legereng. “Ndhuk, kowe kok dolanan dhewe, tak kancani gelem ora”, ula kuwi nyedhaki Legereng karo omongan. “Eee…gandhrik!! Ula kok bisa omongan!”, Legereng kaget. “Ora usah wedi, aku ora bakal mangan kowe. Aku Siwa Ula”, unine ula gedhe kang gedhene meh padha wit kambil kuwi mau. “O, Siwa Ula. Ya kene, ngancani aku,” wangsulane Legereng. Saklorone banjur dolanan bareng.
Wanci wis wengi. “Wis wengi, Ndhuk. Apa kowe ora bali? Mengko rama-biyungmu nggoleki lho”, kandhane Siwa Ula. “Ora, aku ki ditundhung rama. Aku wis ora duwe biyung”, wangsulane Legereng, nyritakake kedadean kang njalari dheweke ditundhung. “Ya wis, yen ngono kowe turu nang ngomahku wae”, Siwa Ula ngajak Legereng nginep ana ngomahe. “Tenan pa, Siwa Ula? Ning janji, aku ora dipangan ta?”, Legereng bungah, duwe kanca Siwa Ula sing atine apik. “Ha’a, janji, aku ora bakal mangan kowe, wis ayo numpaka nang gegerku”. Legereng banjur numpak ana gegere Siwa Ula. Saklorone mlebu ana guwa gedhe omahe Siwa Ula.
Wis pirang-pirang dina Legereng nginep ana guwane Siwa Ula. Sawijining dina, Legereng ngrasa kangen ramane. “Siwa Ula, aku ki kangen karo ramaku, aku tak bali dhisik ya”, tembunge Legereng. “Ya, kene takterake”, Siwa Ula niate arep ngancani Legereng bali ana ngomahe. “Aja, mengko aku damuk rama, kekancan kok karo Ula, mengko ndhak kowe dipateni kaya kidang lanang”, kandhane Legereng. “Ya wis, ngati-ati, ndhuk”.
Legereng mlaku bali. Satekane ngomah, “Rama.. Legereng mulih, Rama”. “Dhuh, anaku wedok, mrenea,” keprungu swarane ramane saka kamar, swarane lirih sinambi watuk-watuk. Legereng kaget, banjur mlebu kamar. “Rama, kenging napa?”. “Seploke kowe lunga kae ramamu iki lara, ora ana sing ngladeni, ora ana kanca nang ngomah, kowe aja lunga meneh ya, Ndhuk”, kandhane ramane. “Nggih. Gerah napa ta, rama? Tak suwunke obat kalih Siwa Ula nggih”, Legereng ngglembuk ramane supaya kersa disuwunke obat. “Hus..Siwa Ula kuwi sapa? Mengko nek kowe dipangan kepiye”, ramane bingung. “Siwa Ula niku kanca kula, rama. Apikan kok”, Legereng njlentrehake bab Siwa Ula.
Sorene, Legereng mulih ana ngomahe Siwa Ula. “Siwa Ula, ramaku lagi gerah. Aku mbok digawekke obat”, tembunge Legereng nalika ketemu Siwa Ula. “Ya, kana gek golek kembang nang pager kuwi, gawanen mrene,” Siwa Ula nyaguhi gawekake obat. Legereng banjur methik kembang-kembang ana pager. “Iki, Siwa Ula”, ucape Legereng sinambi nudhuhake kembang sagegem. “Wis, teplekna nang epek-epekmu, takdamune”, printahe Siwa Ula marang Legereng. “Hialah, grisi e, Siwa Ula ki..!”, Legereng ngampet ngguyu nalika epek-epeke didamu Siwa Ula. “Wis menenga”. Bareng kabeh kembange wis didamu, Siwa Ula ngomong, “Kembang-kembang iki godhogen, banyune diombe nggo gawe obat”. “Ya, matur nuwun lho ya”, Legereng bungah wis entuk obat kanggo ramane, banjur pamit mulih.
“Rama, niki obate, saking Siwa Ula”, satekane ngomah kembang mau banjur digodhog lan disiapke ana gelas. “Ya, matur nuwun ya, Ndhuk,” ramane katon trenyuh weruh Legereng banget tresnane marang wong tuwa. “Nggih, rama, Legereng nyuwun ngapunten nggih, wingi pun damel dukane rama, Legereng  janji boten ngapusi malih”. “Iya, Ndhuk, aku ya njaluk ngapura wis mateni kancamu kidang lanang kae, aku yaw is nundhung kowe. Dingapura ya, Ndhuk”, kandhane ramane sinambi ngrangkul Legereng. Saklorone saiki urip guyup ayem.


(Dening : Rinda Asy Syifa, naskah Lomba Dongeng Sayembara Basa Jawa 2011 Pendapa Yudaningratan)



»»  READMORE...

Sabtu, 19 November 2011

Tembungku Dudu Tembunge


Plak! Kertas sebendhel tiba ana ndhuwur meja kayu kuwi. Gelas loro kang isine teh manis koclak, yen dipadhakake manungsa gelas kuwi mesthine kaget kepati.  Taplak ijo kang ngemuli meja kacipratan koclakane gelas. “Wis pirang minggu kowe takwenehi wektu, apa ya wangun yen kasilmu mung kaya mangkene??!”, Pak Warsita menyat saka lenggahe. Swarane sora ngebaki ruang tamu kang ambane wetara limang  meter ping patang meter kuwi. Polate Pak Warsita kang kawit mau adhem ayem nyenengake, kedadak malih abang mrengangah campur kuciwa. Ewa semana, wong lanang kang digetak tetep masang polatan sumeh lan sabar. Kertas kang ditibakake ana meja mau dijupuk, nuli matur sinambi nyaosake maneh marang Pak Warsita, “Nyuwun pangapunten….”. Durung tutug anggone matur, Pak Warsita age-age nundhung bocah kuwi. “Wis rasah tokteruske ujarmu!!”. Astane Pak Warsita ngacungi arah njaban ngomah, sasmitane bocah lanang kang umur-umurane durung nyandhak telulikur taun kuwi kudu metu saka omah kuwi.
***
“Ngersakake unjukan, Pak? Spesial kagem bapakku tercinta, lho…”, Atun nggodhani bapake. Pancene yen lagi weruh bapake ngalamun ana teras, Atun mesthi ngetokake jurus genit. Ya mung kuwi kang bisa ngulapi sedhihe bapake saploke ibune seda. Yen wis mangkono, biasane Pak Warsita banjur mesem lan kersa mbabar kasedhihane karo anak wadone kuwi. Nanging sore kuwi ora kaya sore biasane. Rayuane Atun sakaya ora njawil atine Pak Warsita. Pak Warsita tetep meneng, tanpa noleh.
“Pak, enten napa ta? Menggalih napa?”, Atun lungguh ana jejere Pak Warsita. Teh sagelas didelehake dhuwur meja.
“Ora, Ndhuk. Ora mikir apa-apa”, wangsulane Pak Warsita.
“Alaaah….bapak niku.. Lha kok kados kembang kacang ngoten? Hehehe”, Atun ora kentekan akal kanggo gawe guyune bapake. “Mesthi Mas Widada malih ta, Pak?”, ujare Atun maneh. Bocah wadon kang lagi wae lulus SMA sewulan kepungkur kuwi sajatine ngerti apa kang nyebabake Pak Warsita katon buneg.
“Iya, Ndhuk. Coba yen wingi Widada bisa nggugu apa karepku, mesthi wae aku ora kelangan pelanggan lan dheweke wis tampa gaji”, Pak Warsita wiwit crita babagan kuciwane jalaran kelangan pelanggan. Pancene Widada wis rong taun iki dadi penulis tetap ing penerbit “Retawu”. Biasane pihak penerbit nugasi Widada supaya nulis buku babagan tartemtu. Wis telung buku kang diterbitake, mempere Widada wis lanyah anggone nulis jumbuh karo kekarepane penerbit. Ewa semana, Pak Warsita, minangka editor tetep ngowahi tulisane Widada.
“Menawi pun ngoten, napa kula saged neruske sekolah, Pak? Kuliah kados kanca-kanca,” Atun ngudarasa. Banget anggone kepengin kuliah, ora mung mandheg lulus SMA tok. Saploke ibune seda, Pak Warsita ngragadi Atun dhewe, malah ketemu perkara pemasaran mudhun merga penulise lunga. Yen ngono ateges pemasukane penerbit mudhun. Pak Warsita ora nanggapi pitakonane anak wadone kuwi. Pikirane buneg. Karepe Pak Warsita, Atun golek kerja wae, tinimbang kuliah ngentekake ragad.
“Pak, napa boten langkung sae menawa Mas Widada diparingi wekdal malih?”, kocape Atun. Atun bocah kang pinter. Dhasare Atun wis kenal karo Widada, lan wis kerep ngobrol bareng. Dadi ora nggumun maneh yen Atun uga ora jarang ngudarasa karo Widada. Babagan pepenginane Atun kanggo kuliah iki uga Widada ngerti.
“Wis. Wis. Wis. Kekarepane kuwi wis ora isa dituruti maneh. Yen takturuti nerbitke tulisane sing kaya mangkono kae, Retawu isa bangkrut! Maca judule wae aku wis wegah.”, Pak Warsita leren anggone ngendika, gelas ana dhuwur meja dipendhet. Sruput. Sawise nyruput teh, pasuryane katon rada tenang. Pak Warsita nuli ngadeg saka lenggahe, samparane reflek nganggo sandhal kang taline werna ijo kuwi .
“Lho, bapak ajeng ten pundi ta, Pak?” Atun bingung weruh bapake menyat mlaku tumuju lurung.
“Arep tilik kantor”, Pak Warsita nyemauri tanpa tinoleh. Atun age-age nggawa gelas kang tehe kari separo kuwi ana pawon, banjur nutup lawang. Klepat. Atun nututi bapake. Kantore bapake ora adoh saka omahe, wetara mung seket meter keletan kalen cilik. Mula wis ora nggumun yen Pak Warsita wayah sore ngene tilik kantor ya mung sandhalan, kaosan, lan sarungan. Turut dalan, Atun banget khawatire marang bapake, merga ora biasane Pak Warsita polate tanpa bisa sumeh. Aja-aja iki kabeh merga panjaluke nerusake sekolah wis gawe bungee bapake.
Satekane ngarep kantor, Atun kedadag mandheg weruh suasana kantor kang sepi mamring. Ana pinggir bebaturan teras, mung gumlethak sandhal sepasang lan sepatu sepasang. Ateges mung ana siji mitrane bapak kang ana kantor. Biasane kantor kuwi kebak uwong, mbuh kuwi karyawan kono, penulis, apa malah pelanggan. Durung nganti Atun mlebu, Pak Warsita metu sinambi gawa buku cilik kang isih dibungkus plastik.
“Pak, estu kula nyuwun pangapunten sanget. Palapuran pemasaran pancen ngoten.”, pawongan kang panganggone memper kaya mahasiswa ospek nututi metu. “Iya, ora apa – apa. Buku iki takgawa dhisik.”
Atun amung meneng, tanpa paham iki kedadean apa. Atun mlaku mbuntuti Pak Warsita kang pasuryane nuduhake wong kang lagi bingung. Astane ngulak-alik buku cilik werna soklat. Plastik kang mbungkus kuwi disuwek.  “Bukune sinten, Pak?”, Atun nyoba nywara nalika Pak Warsita mbukak halaman ngarep dhewe.
“Sastra Suharjo”
***
Jam ana tembok cet putih kuwi wis nuduhake jam wolu punjul seprapat. Pak Warsita lungguh ana kursi sofa ruang tamu. Pisan-pisan nyesep rokoke. Asbak ana ndhuwur meja kuwi katone wis akrab karo Pak Warsita. Sapinggire asbak wis nglonyom ireng-ireng merga kena mawane rokok. Ing kantor kono ya mung Pak Warsita kang ngrokok, ora ana liyane. Clana dawa ireng, klambi batik, sepatu semiran. Pak Warsita tibake lagi arep tindakan. Saben-saben karyawan kantor kono weruh, batine mesthi muni “Pak Warsita ketiban wahyu apa ya?”. Sanyatane wis pirang-pirang minggu iki Pak Warsita katon buneg tanpa bisa padhang polatane. Nanging, esuk iki, kabeh mau ilang. Pak Warsita malih kaya biyen maneh.
Wis watara limang menitan Pak Warsita mung lungguh sinambi ngrokok lan maca koran. Pisan-pisan nggatekake dalan ing ngarep kantor. Bis-bis kang mandheg ngudhunake penumpang, motor-motor kang pating sliwer, simbah-simbah saka pasar nggendhong tenggok. Sakayane, ana kang lagi dienteni Pak Warsita.
“Nengga sinten, Pak?”, Pak Joko, karyawan anyar kang dadi tukang resik-resik kuwi aruh-aruh sinambi nata buku ana rak buku ora adoh saka lungguhe Pak Warsita.
“Sastra Suharjo”, wangsulane Pak Warsita cekak.
“Sinten?”, Pak Joko sajatine krungu, nanging durung percaya yen Pak Warsita dandan necis mung arep ketemu pawongan kang nyebut jenenge Sastra Suharjo.
“Sastra Suharjo, sing wingi bukune tokwenehake aku kae. Aku arep kenalan, sapa ngerti gelem nulis nang kene”, duda anak siji kuwi njlentrehake kekarepane nunggu.
“Ooo….. Sip, Pak! Seratanipun mesthi sae, nggih Pak?”, Pak Joko melu sumringah.
“Apik tenan! Top markotop!”, Pak Warsita nirokake gayane artis, ngacungi jempol loro. “Aku kok nggumun, buku cilik tipis ngono kok nganti best-seller, kok nganti dikirimke mrene barang. Mesthine penulise jos tenan ta? Apa maneh saiki jeneng penerbite mengudara ora kaya biyen”, tutuge sinambi nglempit Koran merga wis rampung anggone maca berita olah raga kasenengane.
“Ha inggih, Pak…”, Pak Joko nyarujuki.
Durung nganti Pak Joko nerusake anggone ngobrol karo Pak Warsita, ana sepeda motor mlebu ana parkiran kantor. Wong lanang, nganggo klambi rapi, nglepas helme lan jakete. Mlaku tumuju ruang tamu kantor. Pak Joko njawil Pak Warsita, “Pak, Sastra Suharjo pun mriki”. Pak Warsita age-age ngadeg, ngungak saka cendhela. Mak pleret. Pasuryane alum maneh.
“Kula nuwun….”
“Mangga. Mangga mlebet, Mas.”, Pak Joko nyumanggakake, merga Pak Warsita lungguh maneh tanpa mapag tamune. Dhasare karyawan anyar durung nyandhak sewulan, Pak Joko durung apal tamu-tamu kang sowan mrono. Wong lanang kang uluk salam mau mung mesem sinambi nyalami Pak Joko.
“Kene…lungguh kene. Apa karepmu teka mrene maneh?” Pak Warsita nyumanggakake wong lanang kuwi lungguh.
“Kula namung ngestreni timbalanipun Bapak”, ujare.
Jenggirat. Pak Warsita kaget kepati. “Apa kowe sing nduwe nomer telpon iki?”, pitakone sinambi ngulungake kertas tinulis nomer telpon.
“Leres, menika nomer telpon kula ingkang enggal, Pak”
“Apa kowe ngerti buku Sarjana Sujana?”
“Ngertos, Pak. Menika buku terbitan enggal saking Widyakarya Press, karangan Sastra Suharjo ingkang nyariosaken tumindak para sarjana ing tlatah Ngayogyakarta mriki”, kojahe.
“Apa kowe kenal karo pengarange?”, Pak Warsita tansaya ora percaya genea kok tamune kuwi ngerti sakabehane. Aja aja pancen tenan kuwi Sastra Suharjo. Nanging Pak Warsita tetep ora percaya.
“Kula piyambak, Pak.”, ucape wong lanang kang lungguh ana sangarepe Pak Warsita.
“Wis aja gawe-gawe! Aja dumeh kowe wis taktolak dadi penulis nang kene, bajur kowe ngaku-aku pengarange buku iki!”, kojahe Pak Warsita sinambi ngetokake buku saka tase. Pancene ana buku kuwi ora tinulis biodata pengarang. Pak Warsita ngerteni info nomer telpone ya seka penerbit kang nerbitke buku kuwi mau.
“Sejatinipun, naskah buku menika ingkang kala wingi kula caosaken bapak, nanging bapak dereng saged nampi amargi seratan kula kirang jumbuh kalih kekajenganipun bapak”, tamune kang ora liya ya Widada kuwi njlentrehake sakawite naskah kuwi bisa dadi buku.
“Kula ngrumaosi bilih seratan kula tebih saking sampurna. Mantuk saking dalemipun bapak, naskah menika sampun kula buang wonten bak sampah pinggir margi. Nanging seminggu candhakipun wonten satunggaling tiyang rawuh dhateng griya. Piyambakipun pimpinan penerbit Widyakarya Press ingkang ngopeni naskah kula”, Widada nerusake kojahe.
“Apa buktine yen iki tenan tulisanmu?”, Pak Warsite durung percaya. Pancene nalika telung wulang kepungkur piyambake mbanting naskah ana dhuwur meja, sajatine naskah kuwi durung diwaca. Amung kebacut memeng anggone maca, amarga ora seneng marang Widada kang katone narik atine Atun, anak wadone.
Widada ora mangsuli, mung mesem sinambi ngulungake kertas kontrak perjanjian penerbitan. Ana ing kertas kuwi tinulis identitas asli penulis.
Pak Warsita meneng tanpa swara. Kertas kuwi dicekel lan diwaos saka ndhuwur nganti ngisor. Dibaleni maneh. Sakayane Pak Warsita ora percaya yen Widada bisa nulis buku kaya mangkono. Buku kang bisa gawe Pak Warsita sadhar yen pendhidhikan kuwi penting. Mula seminggu kepungkur nalika maca buku kuwi, Pak Warsita ngucap janji marang anak wadone supaya anak wadon siji-sijine kuwi bisa nerusake sekolahe, bisa kuliah, sinaosa direwangi golek dhuwit mrono-mrene. Kuwi sebabe Pak Warsita buneg pirang-pirang minggu iki.
“Pak eeee…! Mriki..!”, Atun mlayu saka lurung gawa Koran sebendhel tumuju kantore bapake. Satekane ngarep lawang, Atun kaget weruh Widada ana nang kono.
“Mas Wid??!” Sing diceluk amung mesem manthuk.
“Ana apa, Ndhuk? Kok le bungah temen?”, Pak Warsita ngawe Atun kang isih ngadeg nggejejer ana ngarep lawang.
“Niki lho, Pak. Kula ketampi ten Universitas Negeri Yogyakarta. Matur nuwun sanget nggih, Pak. Bapak sampun ngeparengake Atun kuliah. Matur nuwun sanget”, Atun ngulungake koran kang isine pengumuman tes masuk universitas. Banjur ngruket bapake. Pak Warsita trenyuh weruh anake bungah. Ora krasa, waspane tiba ana pundake Atun. Semana uga Atun, tangise wis ora bisa dibendhung maneh.
Widada melu trenyuh nyawang bapak lan anak kang lagi bungah atine. Batine, Widada nresnani Atun kaya nresnani adhine dhewe, lan ngurmati Pak Warsita kaya bapake dhewe. Penampane Pak Warsita seprene iki salah, wis ngecap Widada arep macari Atun, mula kabeh pagaweane Widada ditolak. Saikine, nalika Widada nganggo jeneng samaran lan Pak Warsita kersa maos tulisane Widada merga ora ngerti yen kang nulis Widada. Widada bungah, ancase tulisane wis tekan atine Pak Warsita, tembunge wis nulungi Atun kang meh wae ora nerusake sekolahe. Ewa dene kang diwaca Pak Warsita kuwi tulisane Sastra Suharjo, nanging tumrape Widada kuwi “tembungku, dudu tembunge”.
***
Mobil sedan mandheg ing parkiran. Wong wadon nganggo kebaya lengkap, mudhun saka mobil. Ditututi wong lanang batikan, clana panjang, tangane nyekeli peci, rambute wis katon kerontokan kembang jambu, mlaku ana pinggire bocah wadon kuwi. Ora sawetara suwe, ana maneh wong lanang kang metu saka mobil. Nadyan tumpakane sedan, nanging panganggone tetep prasaja, amung kemeja kotak-kotak lan kathok dawa ireng polos. Saben-saben wong kang weruh mesthi ora bakal banget anggone nggatekake wong telu kang lumaku bareng iki. Ora liya, ya Atun, Pak Warsita, lan Widada.
“Dhik, ndi ali-alimu?”, godhane Widada. Sing digodha amung mesam-mesem isin, sinambi ndhelikake tangan tengene supayane ali-aline kang padha karo ali-aline Widada kuwi ora ketok. Esemane nggregetake Widada. Ora wurunga Widada jowal-jawil weruh Atun mesam-mesem.
“Ealah... ya sing guyub ya, Ndhuk, Le. Saiki kowe wis dadi sarjana, Ndhuk, padha karo Widada. Apa isih kelingan buku Sarjana Sujana?” Pak Warsita ngepuk-epuk pundhake Atun lan Widada.
“Bukunipun Sastra Suharjo ta, Pak?” Widada mangsuli sinambi nglirik Atun.
“Dudu”, Pak Warsita nyalahake wangsulane Widada.
“Leres ta, Pak. Anggitan Sastra Suharjo”, Widada mbaleni wangsulane.
“Welah….sanes, Mas. Kula boten tepang kalih Sastra Suharjo. Tembunge sinten sing saged ngluluhke atine Bapak? Napa tembunge Sastra Suharjo?”, Atun wiwit melu ngobrol, sinambi nganggo topi toga.
“Adhuh, Dhik… Tembungku, dudu tembunge. Nggih ta, Pak?”, Widada mangsuli. Tangane njiwit tangane Atun, topi togane dijupuk banjur dienggo Widada dhewe. Atun gregeten nuli nablek pundhake Widada. Saklorone gumuyu bareng.
Pak Warsita bungah, weruh saklorone guyub, nadyan kaya cak TK. Pak Warsita sadhar, yen tulisane Widada pancen apik, yen dipadhakake obat, bisa ngobati wong kang lara nemen. Saikine Retawu tansaya makmur, Widada ngantor ana kono.

                                                       (Dening : Rinda Asy Syifa, naskah juwara 1 Lomba Cerkak Remaja se-DIY 2011)
»»  READMORE...

Rabu, 12 Oktober 2011

Kang tak puja Kang tak puji



Kang tak puja kang tak puji,
kang tak sembah kang tak abdi.

Sabenining hasta warih mili,
ya suku kalawan surya piniji,
maes pethaking putih.

Tak suntak sakabehing wadi,
jroning ening swaraning esepi,
munajatku Hyang Widhi

Kang tak puja kang tak puji,
kang tak sembah kang tak abdi

(Dening : Rinda Asy Syifa, kapethik saking JAYA BAYA 2011)




»»  READMORE...

Jumat, 09 September 2011

Jalan Dakwah Tak Hanya Satu


Perlahan Syifa mengusap pipinya dengan kedua telapak tangan. Jilbab biru muda yang berjuntai Itu pun telah berubah warna mejadi biru tua karena butiran air hujan telah melukisinya. Lengan bajunya yang panjang pun sudah cukup dingin, basah. Antara air hujan dari sang langit dengan air hujan dari sepasang mata pun tak dapat dia bedakan. Langkah kaki Syifa berjalan perlahan menyusuri jalanan sepi yang tergenangi luapan air selokan depan gedung mahasiswa.

Sudah malam, memang sudah malam, adzan isya’ telah dikumandangkan sekitar satu jam yang lalu. Masjid kampus  tak terlampau sepi juga, ada bergerombolan ikhwan yang sesekali sorak sorai ketika tontonan mereka membuat geger. Gooollll..... Alhamdulillah! Teriakan mereka sampai terdengar riuh dari depan gerbang gedung ini. Syifa menyapu kelopak matanya dengan sapu tangan yang sebenarnya sudah basah. Mengibas-ibaskan tangannya di depan mata, memastikan bahwa matanya sudah tidak berkeringat lagi.

Kreeekkk. Syifa membuka gagang pintu, “kula nuwun, assalamualaykum”, uluk salam sembari melongok ke dalam. Syifa tak tau apakah salamnya dijawab atau tidak oleh mereka yang ada di dalam. Syifa langsung terduduk di sebagian tempat yang longgar. Komunitas di dalam ruangan ini tak sama dengan komunitas di mana Syifa tadi beruraikan senyum basah, maka Syifa tak kan mencampuradukkan antara keduanya. Mereka asik masing-masing. Syifa pun juga demikian.

Rintik hujan di luar sana semakin deras. Riuhnya gerombolan di masjid tadi terdengar samar, juga karena di sini pun ada segerombolan yang menonton siaran yang sama. Syifa tak terpengaruh oleh teriakan mereka, Syifa tetap diam menerawang jauh. Tangannya memeluk kakinya yang sengaja ditekuk, duduk di pojok ruang ini. Merasakan kehangatan tersendiri. Sesekali Syifa menatapi layar hape yang tergeletak di sampingnya. Diam. Diam. Diam. Syifa menanti sebuah jawaban...

Pintu kamar mandi dia paksakan untuk dikunci dari dalam. Tak mempermasalahkan betapa kotornya kamar mandi itu. Tanpa Syifa rencanakan sebelumnya, Syifa tumpahkan air dalam gayung itu seperti Syifa menumpahkan air dari kelenjar air matanya. Sejadi-jadinya Syifa melakukannya. Tak ada yang tau kan? Hanya Allah yang tau. Ada rasa mencekik di leher ketika Syifa mencoba menghentikan isak tangisnya. Syifa takut teman-temannya di luar sana mengetahuinya. Syifa terus-terusan menumpahkan air dalam gayung, byur..byur..byur.. Bunyi air itu sedikit membuat brisik, sehingga tangisannya aman tak terdengar dari luar.

Pesan masuk yang beberapa menit yang lalu mengetuk hapenya masih Syifa pandangi saja, layar hape pun sudah terbasahi oleh air mata Syifa. Syifa sebenarnya tak ingin menangis seperti saudari-saudarinya tadi. Memang tangis Syifa tak seperti mereka. Mereka terharu atas perjalanan dakwah selama setahun ini, namun Syifa justru menyesali ketidakpahamannya akan kasih sayang bapaknya. Bapak Syifa sayang sekali kepada anak keduanya itu. Seperti saat ini, sudah tiba saatnya Syifa pulang ke rumah namun Syifa belum terlihat juga di ujung jalan, bapak pasti menanyakan kabar walau sekedar lewat sms. 

Syifa bocah yang tak bisa membohongi orang tuanya. Dan jika jawaban itu dirasa menggelisahkan sang bapak, Syifa masih bisa merangkai kata supaya sang bapak merasa tenang dan tidak mengkhawatirkan Syifa. Namun tidak untuk yang satu ini, Syifa merasa menyesal sudah menjadikan hati sang bapak resah gelisah mengkhawatirkan kabar Syifa. Kasih sayang bapak sungguh besar, bapak melindungi Syifa mati-matian. Bapak rela mengeluarkan sepotong kata yang tajam, demi kebaikan Syifa. Walaupun Syifa sudah mengatakan bahwa Syifa baik-baik saja, Syifa bisa jaga diri, Syifa sudah besar, Syifa tau mana yang baik mana yang buruk, Syifa nggak akan seperti apa yang bapak khawatirkan, Syifa tetap Syifa anak bapak, Pak.. Itu yang memberontak di batin Syifa. Namun sang bapak kukuh pada prinsipnya, “sekali tidak tetap tidak, mau jadi apa kamu nanti jika tidak patuh pada orang tua! Apa kamu tega kepada orang tua yang melahirkan kamu?”. Sungguh, kasih sayang yang sangat luar biasa, sang bapak tak pernah ketinggalan kabar tentang Syifa. Syifa salut akan perlindungan yang Allah berikan melalui sang bapak.

“Jalan dakwah itu tak hanya satu,Ukht”, suara lembut itu tak asing lagi di telinga Syifa. Syifa terbangun dari mimpinya, ketika tangan dari ukhti itu mengusap lembut juntaian jilbabnya. “Siapa?”, batin Syifa dalam hati, mencoba mengingat suara tadi. Di atas karpet tebal dalam kamar kos itu Syifa masih tak beranjak juga. Di kamar itu memang tak ada kasur busa yang empuk seperti milik teman-teman Syifa, Syifa dengan senang hati mematuhi perintah dari dokternya untuk tidak tidur beralaskan kasur empuk, apa pun alasannya, hanya terkadang Syifa pun melanggarnya karena kepengen. Masih di karpet itu, matanya sesekali memancarkan seberkas harapan yang membuat bibirnya tersenyum lagi, maklum sudah beberapa hari ini Syifa seperti orang yang kebingungan. Nama ukhti itu pun belum ketemu juga di memori otaknya, tiba-tiba hapenya berdering.. Itu bukan sms atau telpon, itu hanya nada alarm yang sengaja dia setting jam tiga. Syifa bergegas mengambil hapenya dan menyalakan tombol lampu senter. Lampu ruang tengah dan sekaligus lampu sumur mati beberapa hari yang lalu dan belum laporan kepada bapak kos yang berbeda rumah itu, jadi Syifa harus memakai senter ketika keluar dari kamar pada malam hari.

Air wudhu terasa dingin sekali di kulit Syifa. Itu membuat Syifa cepat-cepat menyelesaikan wudhunya dan segera kembali ke kamar untuk sholat. Dalam tahajudnya, Syifa melaporkan semua kabarnya beberapa hari ini kepada Allah. Syifa pun tau, sebenarnya, bahwa tanpa Syifa melaporkannya pun Allah sudah tau, karena Dia Maha Mengetahui. Namun hanya dengan begitulah hati Syifa menjadi tenang dan damai. Merasakan suatu kelegaan, Syifa telah curhat, curhat kepada yang tak akan pernah berkhianat, curhat kepada yang tak kan pernah ‘ember’, ya, curhat kepada Sang Khaliq.

Beberapa minggu kemudian...
Nuansa masjid di pojok tikungan itu tak seperti beberapa bulan yang lalu. Puluhan pasang sandal berjajar rapi di depan tangga masjid. Beberapa sepeda pun menempati tempat parkir di sebelah dapur masjid. “Tepuk anak sholeh! Aku...”, suara polos anak-anak di serambi masjid itu membuat orang-orang yang berlalu-lalang pasti ingin melirik sejenak, sekedar memastikan siapa yang ramai di masjid itu. Masjid itu dekat dengan persawahan, maka tidak heran jika yang berlalu-lalang adalah para simbah-simbah petani. Sebagian dari mereka hanya tersenyum ketika melihat seorang gadis kecil yang berdiri di depan papan tulis dengan cuwilan kapur, berjinjit karena tak dapat menggapai bagian atas papan tulis. Tak ayal, gadis itu pun hanya menebar senyum pada mereka, sesekali menyapa. Seperti biasanya, seperti ketika gadis itu pulang dari perantauan dan berhenti di ujung area sawah sana kemudian berjalan menyusuri persawahan, gadis itu terbiasa menyapa mereka. Tidak heran jika mereka sudah saling akrab, meskipun namapun tak hafal.

Ya, Syifa, nama gadis lugu yang menemani anak-anak itu bermain riang. Di sini, di masjid ini, Syifa mendapat tempat yang nyaman. Syifa memang suka dengan anak-anak. Membersamai mereka bermain sambil belajar, menjadi hiburan tersendiri untuk seorang mahasiswa semester tiga itu. Syifa tak lagi mendapat “pengawasan khusus” yang sering berujung pada air mata seperti pada waktu itu ketika Syifa mengikuti salah satu kegiatan di kampus. SMS jawaban yang menjadikan Syifa menumpahkan air satu kolah di kamar mandi Gedung Mahasiswa itu sudah dihapus dari inboxnya. Syifa sudah menemukan jalan yang lebih baik. Jalan dakwah yang dimaksud oleh seorang ukhti di mimpinya itu. Jalan di mana Syifa merasa tenang dan nyaman melaluinya. Syifa berharap jalan ini akan menjadi jalannya ke depan, menjemput masa depannya, menjemput ridho Allah, menjemput kesempurnaan hidupnya, dan bahkan menjemput jodohnya.

Selepas menemani adik-adik TPA, Syifa sering bersepeda keliling desa, sekedar bermain sambil mencari kabar terkini di seputar desa. “Mbak, ditunggu lho tulisane, apik!” teriak seorang ibu muda di seberang jalan. Syifa hanya tersenyum manis sambil menjawab “enten kabar napa nggih?”. Akhir-akhir ini Syifa senang menulis berita seputar desanya. Syifa sengaja membuat web blog atas nama karang taruna yang memuat kabar-kabar seputar desanya khususnya dusun di mana Syifa tinggal. Facebook pun sudah berjalan dengan dukungan yang lumayan ramai. Awalnya Syifa hanya ingin belajar mempraktekkan apa yang Syifa pelajari di perantauan sana, namun tak dinyana ternyata tulisan Syifa mendapat respon yang baik dari para tetangga. Syifa merasa senang, walaupun usaha Syifa belum sepenuhnya bisa mengumpulkan kembali karang taruna yang berantakan beberapa tahun ini.

Wajar sana jika Syifa suka kepada anak-anak, Syifa pun mempunyai dua orang adik, satu masih berumur dua tahun dan yang lain usia kelas satu SD. Syifa, gadis kecil berparas bundar yang berbalut jilbab itu juga ingin membersamai adik-adik PAUD yang beberapa bulan ini sedikit terabaikan. Namun Syifa masih merasa kecil, Syifa tak layak mengambil tindakan sendiri. Syifa menunggu putusan dari sang pemimpin dusun.
Syifa ingin mengerti akan kedewasaan, Syifa ingin mengerti akan kebersamaan, Syifa ingin mengerti akan pengabdian, Syifa ingin mengerti akan mengasihi, semuanya. Sekarang Syifa sedang belajar mengertikan itu semua. Dan jika di perantauan sana Syifa masih belum mampu mengerti seluruhnya, maka Syifa akan mengertikannya di kampung halaman. Syifa mulai beranjak dari persembunyiannya, Syifa kecil yang dulu selalu bersembunyi di kamar, kini sedang berjalan keluar, menyapa setiap mereka yang lewat, Syifa ingin berguna bagi tanah kelahirannya. Jalan dakwah tak hanya satu. Banyak sekali. Di jalan itu pula akan ditemukan sepenggal kisah tentang kedewasaan.

»»  READMORE...

Senin, 08 Agustus 2011

Ginusti Latuning Hasmara



Blegermu tan kendat kumlebet,
beksan sajroning panduluku,
ngubak-ubak samodraning atiku,
bening padhange wus brahala!

Segarasih luber cuwer,
mbludak tanpa binendhung.
pancandriya pun wosing tyas,
blegermu kang ngulandara.

Dhuh Laila banoncinawi,
Sang Majnun wus brahala,
nandhang lelara,
lelaraning manah kapanah hasmara.
Ginusti latuning hasmara!

(Dening : Rinda Asy Syifa, kapethik saking PANJEBAR SEMANGAT 2011)



»»  READMORE...

Jumat, 24 Juni 2011

Kucing Loreng



"Dasar, pelit...!", teriak seekor semut kepada kucing loreng yang baru saja masuk gudang. Si kucing loreng hanya tersenyum sinis dan melanjutkan langkah dengan santainya seolah tidak terjadi apa-apa. Wajah semut memerah, sepasang matanya yang bening mulai berkaca-kaca, bibirnya ia gigit, ia menanahan tangis.

Semut hitam itu kini termangu di pojok gudang, di bawah meja tua bekas meja makan Napoleon. Di pojok lain kucing loreng sedang menata kain perca untuk dijadikan alas tidurnya. Beberapa helai benang yang berceceran di lantai membuat semut itu enggan menghapiri si kucing, toh jika ia melakukannya itu hanya akan membuat tangisnya pecah. Ruang yang remang-remang gelap menjadikan suasana terasa nyaman untuk mencucurkan tangisnya, namun ia tak melakukannya.

Memorinya kembali pada masa beberapa menit tadi, ketika pintu gudang terbuka. Pintu yang terbuat dari kayu jati tua itu berdenyit merdu, hampir membuat irama nyaring di telinga. Sorot cahaya lampu petromak menyapu salah satu sudut ruang. Beberapa potong cahaya itu terhalangi oleh sebentuk bayangan hitam, seperti sosok rahwana yang bertengger di kelir putih. Semut hitam di berlari menuju balik tumpukan kadus, kepalanya nampak timbul tenggelam mengintip kejadian di sekitar pintu tadi. "Meooooooowwng..uaaarkkk..!", terdengar jeritan dari arah bayangan hitam itu. Seonggok karung terlempar ke pojok gudang, "gubraaaaaaaaakkk!", menumbuk tumpukan kardus dimana semut itu bersembunyi. "Brukk..!", dari arah lain terdengar suara benda yang jatuh. Semut terbelalak kaget. Hampir saja tubuh mungilnya terjepit antara kardus dan tembok.

Dengan langkah yang gemetaran, semut hitam mendekati karung itu. "Meooooooownggg..," suara itu kembali terdengar, namun lebih lemah. Tiba-tiba dari mulut karung itu keluar seekor kucing loreng, tubuhnya kurus kering, matanya memancarkan tanda bahwa dia sedang lemah. "Emm...Apa kau baik-baik saja?", semut hitam mencoba membuka percakapan. "Hm...", sahut si kucing loreng, tanpa melirik sedikitpun kemudian berjalan tertatih menuju kolong meja. Semut hitam bingung, apa yang terjadi, dan mengapa kucing itu begitu acuh tak acuh.

Semut hitam teringat benda lain yang juga terjatuh tadi, dia mencoba mencari di seluruh penjuru gudang. Hanya dengan berkas cahaya dari ventilasi jendela, dia mempekerjakeraskan matanya. Sesekali dia menengok ke arah kucing tadi, dilihatnya kucing loreng itu tergolek lemas. Dia ingin menolong kucing malang itu, namun apa daya, tubuhnya yang kecil itu tak mampu berbuat apa-apa.
Bau apa ini...? Semut mencoba mencari arah sumber bau itu. Didapatinya sebungkus plastik kresek putih. "Ah, aku tau, ini bau makanan", bisiknya. "Bagaimana bisa aku membuka plastik ini?", semut hitam pun ragu. Dia pun terdiam, mengitari plastik itu. Setelah beberapa menit, "Aha..!! Aku tau!", wajah semut hitam pun sumringah. Segera dia berlari menuju balik tumpukan kardus tadi, masuk ke dalam lubang kecil di pojok tembok. Tak selang lama, berhamburanlah koloni semut hitam, sumamburat keluar, dan menyerbu plastik kresek itu.

"Aku harus mendapat potongan yang besar..!". teriak seekor semut sambil menggerogoti plastik itu. "Ah, apa apa an kamu, kita harus bagi rata...! Toh, plastik ini nampaknya besar sekali, pasti makanannya banyak!", jawab semut lainnya yang juga menggerogoti plastik. Suasana menjadi gaduh, gaduh bagi semut itu, bukan bagi kucing. Nampak kucing loreng masih tergolek tanpa suara.

"Sudah-sudah, makanan ini nanti kita bagi menjadi dua, satu bagian untuk kita, dan sebagian yang lain untuk kucing itu," semut hitam itu nampaknya bertindak sebagai pemimpin, menjelaskan niatnya menolong kucing itu.
"Ah...apa??!! Dia kan hanya tiduran, sementara kita bekerja keras, kenapa harus berbagi dengannya?", protes salah satu prajurit.
"Kasihan kucing itu, lemah sekali, baru saja dia dilempar ke gudang ini oleh manusia hitam. Sepertinya dia butuh asupan tenaga, lihat, bergerak pun nampak lemas sekali," jelas si semut hitam sembari menunjuk ke arah kolong meja dimana kucing loreng itu berada.

Mendengar penjelasan itu, semua koloni setuju untuk berbagi makanan dengan kucing malang itu. "Okelah kalau begitu, kita harus berbagi, siapa tau kita bisa bersahabat dengannya, jadi tidak kesepian di gudang gelap ini", seekor semut termuda. "Sepatu...!", sahut para koloni, hampir serentak.

Setelah berjuang menggerogoti plastik kresek putih itu, akhirnya sobeklah salah satu pojok plastik. Serentak para koloni semut hitam berbaris rapi dan satu persatu masuk ke dalam plastik. Mereka terbiasa hidup teratur, tanpa dikomando pun sudah bisa menempatkan diri. Satu per satu semut menggendong sebutir nasi keluar menuju dekat tumpukan kardus. Sedangkan untuk mengusung lauknya yang berupa potongan ikan asin dan telur itu mereka lakukan dengan cara gotong royong.

Setelah semua makanan keluar dari plastik, semut hitam yang berniat tulus tadi segera berkata, "Sekarang, saatnya makanan ini kita bagi menjadi dua". "Oke!", teriak koloni berbarengan. Sementara itu, semut hitam itu mendekati kucing loreng yang masih tergeletak di kolong meja.

"Maaf, apakah kau sudah makan?", dengan penuh rasa simpati semut itu bertanya pada kucing. "Ah..apa urusanmu?", jawab kucing ketus. Semut hitam terdiam. "Emm...em...em....aku, aku, hanya ingin menawarkan makanan, mungkin, mungkin kau butuh makan untuk mengembalikan tenagamu... ku, ku, kulihat kau, kau nampak lemah..", suara semut itu terputus-putus, dia takut jika kucing loreng itu marah.

Namun, tanpa berucap sepatah kata pun, kucing loreng bangkit, kemudian jelalatan mencari dimana makanan itu. "Itu, disana, sebagian untukmu, sebagian untuk keluargaku", ucap semut hitam, menunjuk ke arah tumpukan kardus. Dengan tertatih, kucing itu berjalan mendekati gundukan nasi, ikan asin, dan telur, yang ada di dekat tumpukan kardus. Semut hitam mengikutinya dari belakang. "Untukku?", tanya kucing. "Ya, ini.. Yang itui untuk keluargaku", jelas semut hitam.

Kucing loreng pun makan dengan lahabnya. Sementara koloni semut pun juga membagi makanan untuk makan bersama. Namun, berhubung kucing lebih cepat makannya, maka jatah makanannya pun habis duluan. Dengan mata penuh harap, kucing itu menatap para koloni yang sedang menikmati makanan mereka. "Hai semut kecil, kalian hanya makhluk kecil, apa butuh banyak makanan?", ucap kucing. Seperti terkena tombol pause, seluruh koloni semut itu berhenti mengunyah makanan, mereka saling berpandangan. Apa yang ada di pikiran mereka semua sama, "pasti kucing ini masih kelaparan" pikir mereka.

Setelah berembug, akhirnya mereka memutuskan untuk memberikan jatah makanan mereka untuk kucing loreng. Dengan senang hati, kucing loreng pun menerimanya dan segera melahabnya.

"Ya, kasian dia, kalau kita masih bisa mencari makanan di bawah tanah, tapi kalau dia???", ucap salah satu semut. "Benar apa katamu", sahut semut lain. Mereka berkomentar, mengungkap simpati masing-masing. Sementara kucing loreng masih menikmati makanannya.

"Hei, apa kalian melupakan sang ratu??", teriak salah satu semut di barisan belakang. "Hah??!!", para koloni terbelalak, menyadari kesalahan mereka. Mereka lupa bahwa sang ratu sedang mengandung, dan hampir melahirkan. Ratu butuh makan, sekedar tenaga untuk melahirkan. Semut hitam langsung tanggap, segera dia menghampiri kucing loreng dan menceritakan masalah itu. "Kawan, maaf, kami lupa untuk membawakan makanan untuk ratu kami yang hampir melahirkan, maukah kau memberi kami seupa nasi untuk ratu kami?", dengan lembut semut hitam berbisik, dia pikir kucing loreng itu pasti sudah tidak temperamen lagi, toh sudah diberi banyak makanan.

"Apa??!! Kau sudah memberikannya padaku, tak bisa diambil lagi!!", ucap kucing loreng, tetap denga nada meninggi. "Ta...ta...tapi ini..ini...untuk ra...ra...ratu,", semut hitam mulai ketakutan mendengar gertakan kucing. Kucing loreng tak menjawab, tetap menikmati makanan yang tinggal beberapa bagian saja. "Sebutir saja," semut hitam bersikukuh meminta, demi ratunya.

Ketika nasi tinggal beberapa butir, para koloni menyerbunya. Namun dengan cekatan kucing loreng itu melahab semuanya. Terlambat. Para koloni itu terlambat. "Meooowng....aaarrrkkhh!", kucing loreng mengeong seperti melihat musuh. Kemudian dia berjalan menuju meja, melompat ke atasnya, kemudian melompat lagi ke ventilasi jendela yang lumayan lebar, cukup untuk mencaplok tubuhnya. Kucing loreng menoleh ke bawah, kemudian melompat keluar.

Mengingat kejadian itu, membuat semut hitam sesak dalam diamnya. Tertegun.
Tanpa kata. Semut hitam pun menangis..


Pendhapa Tedja Kusuma FBS UNY, 24 Juni 2011
»»  READMORE...

Ikhtiar Kang Daknut


Tan kena kinaya ngapa,
ujare para sepuh.
Kabeh mono wis ditakdirke,
saka tibane godhong,
nganti jugruging gunung,
apa maneh takdirku lan takdirmu
yen ta dudu dalane,
bakal sirna sakabehing pangrasa.
Tan kena kinaya ngapa,
ujare para sepuh,
amung ikhtiar kang daknut.
Yogyakarta 24 Juni 2011
»»  READMORE...

Rabu, 15 Juni 2011

Juwara Sejati


Radyan Mahardika, jeneng paringane bapak lan ibune. Jeneng kang katulis ana ing akte kelahirane, ijazah, rapot, lan sakabehe dokumen identitase. “Mas Radyan Mahardika”, wis ora gumun maneh yen akeh uwong kang salah njelukake. Nalika jeneng kuwi disebut, sing methungul ora liya ya bocah wadon cilik kang awake kuru, kulite ireng, rambute kang dawa dikucir loro kiwa tengen. Beda adoh karo panganggepe para wong kang lagi kenal pisan, Radyan Mahardika mesthi dikira bocah lanang kang gagah, pinter, tur ngalim. Ewa dene akeh kang kecelik, Radyan tetep nggunakke jeneng kuwi minangka jenenge.
Setu pahing, tanggal 13 Agustus, tibane dina pambiwaran kelulusan kelas telu SMA Janturan. Esuk-esuk njenggut Radyan wis tangi banjur tumuju sumur. “Ndhuk, mengko sing menyang sekolahanmu pakdhe Yono,” ngendikane ibune sinambi nyugokake kayu ing luweng. Pancene antarane sumur lan pawon ora adoh, ya mung ana aling-aling gedheg. Radyan ora semaur, kepara malah mlebu kamar mandhi banjur gebyar-gebyur. Ibune amung bisa ngelus dhadha, kebak welas marang anak wedoke nomer telu kuwi.
Byur…byur..byur. Radyan gebyur banyu kolah ing sakujur awake. Ora ngrasakke adhem meneh, sing ana atine luwih adhem tinimbang adheme banyu lan hawa pirang-pirang dina iki. Sinambi nelesi awak, Radyan kelingan jaman semono.
Wektu kuwi Radyan kelas telu SMP. Nalika arep mendhet kasile ujian, Pak Cahyo, bapake, kapundhut Gusti Allah merga gerah struk. Mula wektu kuwi juwara siji wis ora dadi barang kang nyenengake atine, kabeh wis katutup rasa sedhihe ditinggal sowan bapake marang Gusti Allah. Siji kang sisih dieling-eling, “Dyan, apuranen bapak ora bisa njupuk asile ujianmu. Takweling, kowe sinau sing tenan, ewangi ibumu, lan jaga adhi-adhimu”, ngendikane bapak sejam sadurunge malaikat Izroil methuk ruhe. Yen eling marang ngendikane bapake mau, Radyan nangis.
Kawit dadi bocah yatim, Radyan saben esuk menyang pasar kanggo dodolan gorengan. Ibune kang kerja ana pabrik tahu ora sepiraa gajine, mung cukup kanggo tuku beras. Kanggo mbayar sekolahe lan sekolahe adhi-adhine, Radyan nrima bakulan sadurunge menyang sekolah. Mengko ing sekolahan uga nitipake dagangane arupa gorengan ing kantin lan warung-warung cerak sekolahan. Kaya esuk iki, Radyan kudu cepak-cepak kanggo menyang pasar.
“Ndhuk, mengko yen bijimu apik, ibu arep syukuran.”, Bu Cahyo unjal ambegan. “Wis suwe seploke bapakmu sowan kae ora tau syukuran maneh”, tutuge sinambi leren anggone ngedhuk sega saka katel. Radyan kang lagi nata gorengan ana ing tampah, nuli mangsuli, “Boten sah, Bu. Artane ngge mbayar sekolah Tika - Tina mawon. Kula pun bersyukur banget gene pakdhe uga pun paring pambiyantu murih kula saged ngrampungake SMA. Syukuran kanthi pamuji marang Gusti mawon, Bu.”
“Bener kandhamu, Ndhuk. Ning ibu pengen weruh Radyan sing ceria kaya biyen”, ibune nyekeli tangane Radyan nalika Radyan menyat saka empyak pawon kuwi. “Jane kowe kuwi kenangapa, apa ibu ana salah?”
Radyan nangis ngguglu, ngekep pangkone ibune. Luhe netes nelesi jarik kawung kang wis klumus lan suwek-suwek pinggire. Ibune ngelus-elus rambute Radyan kang dikepang loro. “Ndhuk, kandhaa, ana apa.”
“Bu, nyuwun ngapunten nek mangke biji kula jeblok. Kula khawatir ndamel kuciwane ibu lan pakdhe”, Radyan mangsuli sinambi tetep ngekep pangkone ibune.
“Iya, Ndhuk. Aja pesimis, ibu ngerti kowe kuwi bocah pinter, biasane ya rengking siji. Wis, aja nangis. Mosok wis gedhe semene kok isih cengeng, isin karo adhi-adhimu kae”, ngendikane Bu Cahyo rada guyon.
Radyan ngudari kekepane, nuli mesem sinambi ngulapi luhe kang nelesi pipi.
***
“Dyan, krungu-krungu SMA-mu ana sing ra lulus lho, ngerti ora?”, guneme Lik Yati, wong wadon kang bakul iwak pitik ana sisih tengen panggonane Radyan bakul gorengan.
“Nggih napa, Lik? Pirsa saking pundi?”, wangsulane Radyan.
“Lha…lak adhi ipeku guru olah raga nang kono ta..”, Lik Yati nyemauri.
Radyan mung meneng, nggusah laler kang pisan-pisan teka marani gorengane. Pancene seploke ditinggal bapak, Radyan bisa sekolah ana SMA kuwi merga diewangi ragad Pakdhe Yono, kakange ibune. Nanging kanggo ngragadi adhi-adhine kang isih SD, Radyan kumudu mbiyantu ibune. Kang mangkono dilakoni saben dina. Mula awake kang kuru kuwi sangsaya cilik, merga kesayahen. Yen ana kelas, pelajaran, Radyan kerep keturon. Apa kang disinau ing kelas jan blas wis ora mlebu uteke. Biji 8, 9, 10, kang biyen akrab karo Radyan, saiki wis ora gelem kekancan maneh. Radyan wis ora tau juwara meneh kaya biyen. Apa maneh sewulan sadurunge ujian nasional kae ibune opname ana rumah sakit merga gejala malaria. Wektu kuwi Radyan wis ora bisa konsentrasi sinau kanggo ujian, wedi yen ibune bakal senasib karo kakang lan mbakyune kang sowan Gusti nalika cilik biyen merga lara malaria. Kabeh kuwi dadi khawatire Radyan, gek gek dheweke ora lulus lan gawe kuciwane ibu lan pakdhene.
Wanci wis saya awan, Radyan kukut-kukut.
“Arep pindah?”, pitakone Lik Yati.
“Nggih, Lik. Ajeng ten sekolahan, sinten ngertos para tiyang sepuhe siswa-siswa kersa mundhut gorengan. Hhehehe..”, wangsulane Radyan sinambi ngguyu.
“Ya wis, kana. Ngati-ati”.
“Pareng, Lik..”
***
Sekolahane Radyan pancen ora adoh saka pasar, mung keletan telung omah banjur nyebrang dalan. Satekane sekolahan, wis akeh para waline siswa kang tindak kanggo nampa asil ujiane para siswa. Radyan mandheg ana ngarep gerbang. Thingak-thinguk ngalor ngidul, kaya kaya ana sing digoleki. “Pakdhe Yono nangendi ya..?”, batine Radyan.
Radyan nuli nata dagangane ana sapinggire kantin sekolah. Pancene dina iki kantin tutup, dadi ya mung Radyan dhewe sing bakulan nang kono. Radyan ora isin nglakoni kuwi, ewa dene para guru wis pirsa seluk beluk kahanan kaluwargane Radyan. “Ah, paling pakdhe wis mlebu nang kelas”, Radyan nyoba ngayem-ayem atine bareng sawetara wektu durung weruh pakdhene.
Wetara sajam candhake, para wali murid siji baka siji metu saka kelas banjur tumuju parkiran. Weruh kuwi Radyan celingak-celinguk nggoleki pakdhene. Akehe uwong ndadekake Radyan kangelan anggone nggoleki pakdhene. Atine sangsaya kemrungsung. Gek gek pancen dheweke ora lulus, mula pakdhene ora ana ing sekolahan iki. Radyan bingung.
Kedadak saka kadohan keprungu swara njeluk Radyan, “Dyan..! Ngapa kowe nang kono?! Mrenea!”. Katon Juwita ngawe-awe. Radyan kaget.
“Ngapa?”, Radyan rada bengok.
“Didhawuhi Pak Joko!”, wangsulane Juwita ora kalah sero.
Radyan nuli mlaku nuju kantor, panggone Juwita ngawe-awe mau. Radyan khawatir, Juwita kuwi bocah paling pinter ana kelase, saben-saben tampa rapot mesthi juwara siji. “Aku iki ora tau entuk rengking meneh, ngapa aku ditimbali Pak Joko? Apa aku bener ora lulus?”, batine Radyan. Nanging rasa khawatir kuwi digusah saka atine, Radyan nguwatake ati, siap nampa apa bae kang bakal dingendikake Pak Joko.
“Ayo, cepet!”, Juwita nggeret tangane Radyan.
“Ana apa ta, Wit?”, Radyan malah mandheg lan nakokake perlune deweke ditimbali.
“Halah, wis ta, rasah takon aku, nyuwun pirsa Pak Joko wae. Ayo..”
Bareng mlebu kantor, aku kaget. Sangarepe mejane Pak Joko ana wong loro kang ora asing kanggoku. Sing lanang, pasuryane ndhingkluk, astane nutupi pasuryane, kaya-kaya lagi ngamini donga. Sing wadon, socane nyorotake pangarep-arep kang gedhe, pangarasane kebak luh, astane nyepeng amplop werna soklat lan werna putih. Radyan sangsaya bingung.
“Ibu…! Pakdhe..!”, Radyan nyeraki pakdhe lan ibune. Pak Joko amung kendel.
“Nyuwun pangapunten menawi kula boten lulus”, tembunge Radyan.
“Ora, Ndhuk, ora,” ngendikane ibune sinambi ngrangkul anak wedoke.
“Boten pripun ta, Bu? Radyan estu boten lulus?”, swarane Radyan meh mertandhakake arep nangis.
“Lenggaha mrene, ben Pak Joko sing njelaske”, ngendikane ibune.
Radyan lungguh ana antarane pakdhe lan ibune. Pak Joko nuli ngendika, “Ngene, Ndhuk, mau bapak pancen sengaja ngabari ibumu supaya rawuh mrene. Iki wigati banget. Takjaluk kowe aja kaget.” Pak Joko leren anggone ngendikan. Banjur ngulungake amplop putih.
“Iki, kasilmu, Ndhuk. Tampanana”, Pak Joko nerusake pangandikane.
“Menika menapa, Pak?”, Radyan rada bingung nalikane nampani amplop putih mau, merga ora kaya amplop soklat sing digawa Juwita.
“Kuwi cek, isine dhuwit sayuta. Hadhiah nggo kowe”, ngendikane Pak Joko.
“Estu, Pak?? Nanging hadhiah napa? Kula lak boten juwara ta, Pak?” Radyan tambah bingung.
“Pancene kowe ora juwara siji. Sing juwara siji Juwita. Nanging kowe juwara loro. Iki wujud tresnane para guru lan kancamu. Dongamu kabul, muga-muga bisaa mbantu kowe lan adhi-adhimu.”, Pak Joko ngandharake.
Radyan nyalami astane Pak Joko, bathuke ditemplekake astane Wali Kelase kuwi. Krasa anget, kaya angete tresnane para guru. “Matur nuwun, Pak”. “Iya, Ndhuk, bapak bangga nduwe murid kowe, ing kahanan kaya mangkono isih bisa berprestasi sinambi golek pangupaboga kaluwarga, nadyan dudu juwara siji nanging kowe juwara sing sejati, Ndhuk, Pak Joko ngrangkul Radyan. “Matur nuwun sanget, Pak”.
Bu Cahyo lan Pakdhe Yono sawang-sawangan, saklorone trenyuh. Radyan nuli ngrangkul saklorone mau. Luh kang netes ana pangarasahe Bu Cahyo nelesi pundhake Radyan. Pakdhe ngepuk-puk gegere Radyan, nuli ngendika,”Kowe panjen juwara sejati, Ndhuk. Cocog karo jenengmu, Radyan Mahardika, bocah sing semangat kaya semangate para pejuang nggayuh mardika.”
(Dening : Rinda Asy Syifa, kapethik saking PANJEBAR SEMANGAT edisi Juni 2011)
»»  READMORE...